Электр энергетикасы туралы Қазақстан Республикасының Заңы
14-бап.
Электр және жылу энергиясының нарығы
1.
Қазақстан Республикасында энергиямен жабдықтау электр және жылу энергиясы нарықтарының
ж
ұмыс iстеуi жағдайларында жүзеге асырылады.
2. Электр ж
әне жылу энергиясы нарықта тауар болып табылады.
3. Электр энергиясыны
ң нарығы екi деңгейден: электр энергиясының көтерме және бөлшек сауда
нары
қтарынан, ал жылу энергиясының нарығы бiр деңгейден - бөлшек сауда нарығынан тұрады.
4-тарма
қ 2004 ж. 1 қазаннан бастап қолданысқа енгiзiледi
2006.11.04.
№ 136-III ҚР Заңымен 4-тармақ жаңа редакцияда (бұр. ред. қара); 2007.27.07. № 316-III ҚР
За
ңымен (бұр.ред.қара); 2008.29.12. № 116-IV ҚР Заңымен (бұр.ред.қара) 4-тармақ өзгертілді
4. Энергия
өндіруші, энергиямен жабдықтаушы ұйымдар, электр энергиясын кепілдікпен берушілер
электр энергиясын орталы
қтандырылған сауда-саттықта табиғи монополиялар салаларындағы және
реттелетін нары
қтардағы басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік орган белгілеген тәртіппен сатып алуға
немесе сату
ға тиіс.
2007.27.07. № 316-III
ҚР Заңымен (бұр.ред.қара); 2008.29.12. № 116-IV ҚР Заңымен (бұр.ред.қара) 5-
тарма
қ өзгертілді
5. Ж
үйелiк оператор, өңiрлiк электр желiлерi компаниялары мен электр желiлерiн иеленетiн өзге де
ұ
йымдар табиғи монополиялар салаларындағы және реттелетін нарықтардағы басшылықты жүзеге
асыратын мемлекеттік орган белгiлеген т
әртiппен нарықтың барлық қатысушыларының электр энергиясы
нары
ғына еркiн қол жеткiзуiн қамтамасыз етедi.
6. Энергия берушi
ұйымның энергия өндiрушi және энергиямен жабдықтаушы ұйымдар мен
т
ұтынушылар Қазақстан Республикасының нормативтiк құқықтық актiлерiнде белгiленген талаптарды
орында
ған жағдайда оларды электр және жылу жүйелерiне қосудан, сондай-ақ оларға электр немесе жылу
энергиясын беруден бас тарту
ға құқығы жоқ.
7. Электр немесе жылу энергиясы нары
ғында электр энергиясын өндiру, беру және тұтыну кезiнде
туындайтын
қатынастар электр энергетикасындағы тиiстi шарттармен реттеледi.
15-бап.
Электр энергиясыны ң көтерме сауда нарығы
1. Электр энергиясыны
ң көтерме сауда нарығы:
1) нары
ққа қатысушылар жасасатын тараптардың келiсiмдерiмен белгiленетiн жеткiзу бағалары мен
талаптары бойынша электр энергиясын сатып алу-сату шарттарыны
ң негiзiнде жұмыс iстейтiн электр
энергиясын орталы
қсыздандырылған сатып алу-сату нарығынан;
2) электр энергиясын
қысқа мерзiмдi (спот - сауда-саттық), орта мерзiмдi (апта, ай) және ұзақ мерзiмдi
(то
қсан, жыл) негiзде сатып алу-сату үшiн ұйымдастырылған сауда алаңынан тұратын электр энергиясының
орталы
қтандырылған сауда нарығынан;
3) ж
үйелiк оператор электр энергиясын өндiру-тұтынудың тәулiктiк кестесiнде бекiткен Қазақстан
Республикасыны
ң бiртұтас электр энергетикалық жүйесiндегi электр энергиясын өндiру-тұтынудың нақты
ж
әне шарттық шамалары арасында операциялық тәулiкте туындайтын сағат сайынғы теңгерiмсiздiктердi
таби
ғи және бұдан кейiнгi қаржылық реттеу мақсатында жұмыс iстейтiн нақты уақыт режимiндегi
те
ңгерiмдеушi нарықтан;
4) мемлекеттiк стандарттармен белгiленген
Қазақстан Республикасының бiртұтас электр энергетикалық
ж
үйесi жұмысының сенiмдiлiгi мен электр энергиясының сапасын қамтамасыз ету үшiн электр
энергиясыны
ң көтерме сауда нарығы субъектiлерiнен сатып алуы негiзiнде де, жүйелiк оператордың электр
энергиясыны
ң көтерме сауда нарығы субъектiлерiне тиiсiнше қызметтер көрсету негiзiнде де жұмыс
iстейтiн ж
үйелік және қосалқы көрсетiлетiн қызметтер нарығынан тұрады.
2. Электр энергиясыны
ң орталықтандырылған сауда нарығының операторы:
1) спот - сауда-сатты
ғын ұйымдастыру мен жүргiзудi жүзеге асырады;
2) электр энергиясыны
ң орта мерзiмдi (апта, ай) және ұзақ мерзiмдi (тоқсан, жыл) кезеңдерге
орталы
қтандырылған саудасын ұйымдастыру мен жүргiзудi жүзеге асырады;
3) электр энергиясы к
өтерме сауда нарығы субъектiлерiнiң электр энергиясының орталықтандырылған
сауда нары
ғына қол жеткiзуiне тең жағдайлар жасауды қамтамасыз етедi;
4) электр энергиясы к
өтерме сауда нарығы субъектiлерiнiң электр энергиясының орталықтандырылған
саудасыны
ң ережелерiнде белгiленген талаптарға сай келуiн айқындайды;
5) электр энергиясыны
ң орталықтандырыл сауда-саттықтарында электр энергиясын сатып алу-сату
ж
өнiнде жасалған мәмiлелердi тiркеу мен есепке алуды жүзеге асырады;
6)
өз құзыретi шегiнде электр энергиясы көтерме сауда нарығының субъектiлерiн орталықтандырылған
сауда-сатты
қта қалыптасқан электр энергиясының индикативтiк бағалары жөнiндегi ақпаратпен және басқа
да нары
қтық ақпаратпен қамтамасыз етедi.
2008.29.12. № 116-IV
ҚР Заңымен 7) тармақшамен толықтырылды
7) спот-сауда-сатты
қта жасалған мәмілелер бойынша қаржылық өзара есеп айырысуды ұйымдастырады
ж
әне жүргізеді.
2008.29.12. № 116-IV
ҚР Заңымен 3-тармақпен толықтырылды
3. Имитациялы
қ режимдегі электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының жұмыс істеуі Қазақстан
Республикасыны
ң заңнамасында белгіленген тәртіппен және мерзімде жүзеге асырылады.
16-бап.
Электр энергиясының бөлшек сауда нарығы
2007.27.07. № 316-III
ҚР Заңымен 1-тармақ өзгертілді (бұр.ред.қара); 2008.29.12. № 116-IV ҚР Заңымен
(б
ұр.ред.қара) 1-тармақ өзгертілді
1. Электр энергиясыны
ң бөлшек сауда нарығына қол жеткiзу тәртiбiн табиғи монополиялар
салаларында
ғы және реттелетін нарықтардағы басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік орган
ай
қындайды.
2.
Өңiрлiк электр желiлерi компаниялары электр энергиясын оның баланстық тиесiлiк шекараларында
электр желiлерi бойынша беру функцияларын ж
үзеге асырады.
3. 2006.11.04.
№ 136-III ҚР Заңымен алып тасталды (бұр. ред. қара)
4. Шаруашылы
қ қызметтi жүзеге асыру кезiнде электр энергиясын кепiлдiк берiп жеткiзушiлерге
энергиямен жабды
қтаушы өзге ұйымдарға қарағанда артықшылықтар беруге болмайды.
17-бап.
Электр энергиясының көтерме сауда
нары
ғындағы шарттар
2006.11.04.
№ 136-III ҚР Заңымен 1-тармақ өзгертілді (бұр. ред. қара)
1. Электр энергиясын сатып алу-сату, электр энергиясыны
ң көтерме сауда нарығында электр
энергиясын беру, техникалы
қ диспетчерлендiру, электр қуатын реттеу, электр энергиясын өндiру-тұтынуды
те
ңгерiмдеу, электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығын ұйымдастыру және оның жұмыс
істеуі ж
өнiнде қызметтер көрсету Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiне, осы Заңға және
Қ
азақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актiлерiне сәйкес жасалатын шарттардың
негiзiнде ж
үзеге асырылады.
2. Электр энергиясын сатып алу-сату шарттарында:
1) т
әулiктiк электр тұтыну кестесi;
2) энергия ндiрушi йымдарды электр уатын резервтеу
ө ұ ң қ тәртiбi болуға тиiс.
3. Электр энергиясын сатып алу-сату шарттарында, электр энергиясыны
ң көтерме сауда нарығында
электр энергиясын беру, техникалы
қ диспетчерлендiру, электр қуатын реттеу, өндiру-тұтынуды теңгерiмдеу
ж
өнiнде қызметтер көрсету шарттарында шарт бойынша уақтылы ақы төленбеген жағдайда энергиямен
жабды
қтауды немесе тиiстi қызметтер көрсетудi тоқтату жағдайлары мен тәртiбi болуға тиiс.
18-бап.
Электр және жылу энергиясының бөлшек сауда
нары
ғындағы шарттар
2008.29.12. № 116-IV
ҚР Заңымен 1-тармақ өзгертілді (бұр.ред.қара)
1. Б
өлшек сауда нарығында электр және жылу энергиясын сатып алу-сату энергиямен жабдықтаушы
ұ
йымдармен тұтынушылар жасасатын шарттар негiзiнде жүзеге асырылады.
Энергиямен жабды
қтаушы ұйымдардың тұтынушыларға электр энергиясын тәулік зоналары бойынша
ж
әне (немесе) тұтынатын энергияның көлеміне (жеке тұлғалар үшін) қарай сараланған тарифтер бойынша
ө
ткізуден (сатудан) бас тартуға құқығы жоқ.
2. Энергиямен жабды
қтаушы және энергия берушi ұйымдар бөлшек сауда нарығында жасасатын
шарттарда электр ж
әне жылу энергиясының бөлшек сауда нарығына барлық қатысушылар үшiн тең
жа
ғдайлар болуға мiндеттi.
3. Энергиямен жабды
қтаушы ұйымдар жеткiзетiн электр энергиясының бағалары мен оларды беру
жа
ғдайлары тараптардың келiсiмi бойынша энергия берушi ұйымның тарифiн ескере отырып, сатып алу-
сату шартына с
әйкес белгiленедi.
4.
Өңiрлiк электр желiлерi бойынша электр энергиясын беру энергиямен жабдықтаушы ұйым немесе
т
ұтынушы өңiрлiк электр желiсi компаниясымен Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген үлгi нысан
бойынша жасасатын электр энергиясын беру ж
өнiндегi қызметтер көрсету шартының негiзiнде жүзеге
асырылады.
5. Электр энергиясын кепiлдiк берiп жеткiзушiлер мен т
ұтынушылар арасындағы энергиямен
жабды
қтау шарты жария шарт болып табылады.
19-бап.
Электр және жылу энергиясын тұтынушылардың
құқ
ықтары мен мiндеттерi
1. Электр ж
әне жылу энергиясын тұтынушылардың:
1) жасал
ған шарттарға сәйкес электр және жылу энергиясын алуға;
2) жасал
ған шарттардың талаптарына сәйкес энергия өндiрушi, энергия берушi және энергиямен
жабды
қтаушы ұйымнан электр және жылу энергиясын жеткiзбеуден немесе сапасыз жеткiзуден келтiрiлген
на
қты нұқсанның орнын толтыруды талап етуге;
3) шарттар жасасу
ға және оларды орындауға байланысты даулы мәселелердi шешу үшiн сотқа
ж
үгiнуге;
2006.11.04.
№ 136-III ҚР Заңымен 4) тармақша өзгертілді (бұр. ред. қара)
4) т
ұтынылған электр энергиясы үшiн сараланған тарифтiк есепке алу жүйелерi бойынша ақы төлеудi
Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен жүргiзуге құқығы бар.
2. Электр ж
әне жылу энергиясын тұтынушылар:
1) т
ұтынушылардың меншiгiндегi электр және энергия қондырғылары мен коммерциялық есепке алу
аспаптарын тиiсiнше техникалы
қ жағдайда ұстап тұруға, электр және жылу энергиясын пайдалану
ережелерiне с
әйкес олардың техникалық жағдайына қойылатын талаптарды орындауға;
2) электр ж
әне жылу энергиясын сатып алу-сату шартында айқындалған энергия тұтыну режимдерiн
са
қтауға;
3)
Қазақстан Республикасының бiртұтас электр энергетика жүйесiндегi электр энергиясының
стандарттық жиiлiгiн ұстап тұруға бағытталған нормативтiк талаптарды орындауға;
4) жасал
ған шарттарға сәйкес босатылған, берiлген және тұтынылған электр және (немесе) жылу
энергиясыны
ң ақысын уақтылы төлеуге;
2006.31.01. № 125-III
ҚР Заңымен (бұр. ред. қара); 2008.29.12. № 116-IV ҚР Заңымен (бұр.ред.қара) 5)
тарма
қша өзгертілді
5) энергиямен жабды
қтаушы және энергия берушi ұйымдардың қызметкерлерiн коммерциялық есепке
алу аспаптарына, сондай-а
қ мемлекеттік энергетикалық қадағалау мен бақылау жөніндегі органның
қ
ызметкерлерiн электр және энергия қондырғыларының техникалық жай-күйiн және пайдалану
қауiпсiздiгiн бақылауды жүзеге асыру үшiн жіберуге міндетті.
2006.11.04. № 136-III ҚР Заңымен 6) тармақша жаңа редакцияда (бұр. ред қара)
6) 2008.29.12. № 116-IV
ҚР Заңымен алып татсалды (бұр.ред.қара)
2008.29.12. № 116-IV
ҚР Заңымен 3-тармақпен толықтырылды
3. Энергиямен жабды
қтаушы ұйымдардан электр энергиясын сатып алатын заңды тұлғалар болып
табылатын электр энергиясын т
ұтынушылар тұтынған электр энергиясы үшін төлемақыны тәулік зоналары